گاه شمار توسعه و کاربری فناوری اطلاعات در دانشگاه بوعلی سینا

 

با آغاز فعالیت دانشگاه، برای نگهداری اطلاعات آماری یک دستگاه کامپیوتر HP خریداری و راه‌اندازی گردیده است. اطلاعات آماری جمع‌آوری شده در این کامپیوتر ثبت می‌گردیده اند که سبب پایه‌گذاری بخش آمار و انفورماتیک دانشگاه گردیده است. پس از آن اولین کامپیوتر رومیزی برای استفاده اساتید و دانشجویان خریداری گردید. اما به سبب نوظهور بودن فناوری، عملا مورد استفاده نبوده و فقط برای آشنایی ظاهری افراد با کامپیوتر به نمایش گذاشته شده بود.

اولین تلاش‌ها برای پایه‌گذاری آنچه که امروز به عنوان واحد فناوری اطلاعات در دانشگاه شناخته می‌شود، در سال ۱۳۶۷ با خریداری چهار دستگاه کامپیوتر صورت گرفته است. در این سال با راه‌اندازی مرکز کامپیوتر، استفاده از کامپیوتر برای اساتید فراهم گردید و آموزش برنامه‌نویسی با زبان بیسیک برای اساتید آغاز شد. همزمان با توسعه اولین سامانه­‌های اطلاعاتی، دانشگاه از نرم‌افزارهای مختلف بهره گرفته است. اولین سامانه آموزش برای ارائه خدمات آموزشی در کنار نرم‌­افزارهایی برای امور مالی توسعه و راه‌­اندازی گردید.

در سال­های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۴ تلاش‌های مختلفی برای توسعه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری صورت پذیرفت. در این سال‌ها مرکز کامپیوتر جزئی از بخش پژوهش بوده و از سال ۱۳۷۴ به بعد تلاش برای توسعه سامانه آموزش نوین که بعدها به نرم­‌افزار آموزش سما مشهور گردید، آغاز شد. توسعه نرم‌افزارها در کنار خرید کامپیوتر برای اساتید به توسعه بیشتر فناوری اطلاعات در دانشگاه انجامید.

راه‌اندازی پست الکترونیک 

در سال ۱۳۷۷ از طریق سامانه VSAT با مرکز فیزیک نظری ارتباط برقرار گردید و اولین خدمات مبتنی بر اینترنت، استفاده از پست الکترونیک، فراهم گردید. در همان سال اولین وب سایت دانشگاه نیز با ساختار ایستا طراحی و راه‌­اندازی گردید تا در عمل دانشگاه از طریق اینترنت به دانشگاه­‌ها و پژوهشگران سراسر کشور معرفی گردد.

راه‌اندازی اینترنت

با توجه به نیاز به استفاده از اینترنت برای گسترش فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی، در سال ۱۳۷۹  با اتصال دانشگاه به شبکه شرکت مخابرات ایران دسترسی به اینترنت به پهنای Kbps۶۴ فراهم گردید. علاوه بر این­که اساتید در دانشگاه می‌توانستند از اینترنت استفاده نمایند، امکان ارائه خدمات اینترنت به صورت dial-up در محل سکونت اساتید نیز فراهم گردید. نیاز به اینترنت با پهنای بیشتر سبب گردید که روش تامین اینترنت تغییر نماید و بر پایه دریافت از طریق ماهواره و ارسال از طریق شبکه مخابرات پهنای باند به Mbps۱ رسید. در این سال­ها نرم‌افزارهای مختلف در حوزه اداری- مالی و آموزش توسعه پیدا کردند.

راه‌اندازی فیبرنوری در دانشگاه

گرچه شبکه‌های محلی کوچک در سطح دانشکده علوم و سازمان مرکزی ایجاد شده بود، نیاز به استفاده از اینترنت برای تمامی دانشجویان و اساتید در دانشکده‌های مختلف و همچنین بهره‌گیری از نرم‌افزارهای تحت شبکه برای دانشجویان و کارکنان سبب گردید که شبکه محلی درون دانشگاه بر روی بستر فیبرنوری در سال ۱۳۸۵ توسعه پیدا نماید. نیاز به ضرورت حضور در وب، دومین نسخه وب سایت دانشگاه در سال ۱۳۸۵ راه‌­اندازی گردید.

در سال ۱۳۸۶ مرحله اول توسعه زیرساخت فیبر نوری پایان یافته و مرکز داده دانشگاه افتتاح شد. همچنین با اتصال به شرکت مخابرات از طریق فیبرنوری دسترسی به اینترنت با پهنای باند ۲ مگابیت بر ثانیه فراهم گردید که در ادامه همین سال به ۸ مگابیت بر ثانیه افزایش یافت. اولین نرم‌افزارهای اصلی وب و ایمیل در این سال‌­ها راه‌­اندازی گردید که بهره­‌گیری خدمات مبتنی بر وب سبب شد که پهنای باند دانشگاه در سال ۱۳۸۷ سه مرتبه افزایش یافته و در نهایت به ۳۴ مگابیت بر ثانیه برسد.

سامانه‌های موجود در دانشگاه

واحدهای مختلف دانشگاه هر کدام دارای سامانه‌های مختلف نرم‌­افزاری ویژه خود بودند که تجهیزات سخت‌افزاری آن در محل استفاده مستقر بود. اینکار علاوه بر هزینه‌های زیاد، مخاطرات امنیتی نیز ایجاد می‌کرد. از این رو در سال ۱۳۸۷ تجمیع سرورها و تجهیزات سخت‌افزاری در محل مرکز داده فعلی دانشگاه صورت گرفت. راه‌اندازی نرم‌افزار اتوماسیون اداری، برون سپاری خدمات تعمیر و نگهداری تجهیزات و شبکه در این سال انجام شد. سامانه‌های VPN و Accounting، سامانه اتوماسیون اموال، استخر، تغذیه و چند سامانه دیگر در سال ۱۳۸۸ راه‌اندازی شدند. همچنین شبکه داخلی دانشکده‌ها بازطراحی و نوسازی شده و اتصال دانشکده کشاورزی جدید و همچنین خوابگاه‌ها به شبکه فیبرنوری دانشگاه برقرار شد. در ادامه و در سال ۱۳۹۰ اتصال خوابگاه‌ها به اینترنت صورت گرفت و پهنای باند به Mbps60 افزایش یافت.

ضرورت حضور مؤثرتر در وب سبب شد که در سال ۱۳۹۱ وب سایت دانشگاه برای بار سوم با فناوری‌­های نوین بروز گشته و در دسترس کاربران دانشگاه و افراد خارج از دانشگاه قرار گیرد. با توسعه هر چه بیشتر پژوهش در دانشگاه، در سال ۱۳۹۲ سامانه پژوهشی با نام «ژیرو» راه­‌اندازی گردید.

نیاز به آدرس پست الکترونیک برای انجام مکاتبات علمی برای اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه منجر به راه‌اندازی سامانه جدید ایمیل دانشگاه در سال ۱۳۹۳ گردید. در این سال برای بهر­ه­گیری کاراتر از منابع سخت‌افزاری و تطبیق با فناوری‌های نوین عملیات مجازی‌سازی سرورها در دانشگاه آغاز شد و همچنین توسعه خدمات مبتنی بر وب منجر به افزایش پهنای باند اینترنت دانشگاه به ۱۰۰ مگابیت در ثانیه شد.

راه‌اندازی مرکز OCDF

در سال ۱۳۹۵ فاز دوم توسعه شبکه فیبرنوری دانشگاه اجرا شده و  مرکز OCDF به مرکز داده پشتیبان تبدیل گردید تا در مواقع بحران در مرکز داده اصلی دانشگاه، این مرکز به ارائه خدمت بپردازد. همزمان با مجازی سازی، سامانه ذخیره­‌سازی تحت شبکه برای افزایش اطمینان و سرعت در نگهداری اطلاعات دانشگاه راه‌اندازی شد. بروزرسانی زیرساخت و شبکه پردیس دانشگاه در این سال آغاز گردید و در حوزه زیرساخت با هزینه­‌کرد بالایی بستر ارتباطی دانشگاه به خصوص شبکه‌های بی‌سیم ارتقا پیدا نمود. پهنای باند اینترنت به ۱۵۵ مگابیت بر ثانیه جهت خدمات‌رسانی بهتر به کاربران دانشگاه افزایش یافت.

افزایش خدمات مبتنی بر وب برای آموزش و پژوهش کاربران دانشگاه، بهره­گیری از شبکه­‌های اجتماعی و الکترونیکی شدن خدمات ارائه شده توسط دانشگاه و سازمان‌­های مرتبط سبب شد که بار دیگر در سال ۱۳۹۶ پهنای باند اینترنت به ۳۴۰ مگابیت بر ثانیه افزایش یافته است.

از سال  ۱۳۹۶ ارتقای سامانه‌­های نرم‌افزاری دانشگاه در دستور کار قرار گرفت. با مطالعه و بازبینی این سامانه طرحی برای بروزرسانی آماده گردید که منجر به انجام پروژه ­های متعدد در این سال و سال جاری گشت. راه­‌اندازی وب سایت جدید دانشگاه، سامانه انبار، تدارکات و دارائی­‌های ثابت، سامانه کمیسیون موارد خاص استانی از پروژه­‌هایی بودند که در سال جاری انجام گردیدند. راه‌­اندازی آزمایشی درس‌افزار در نیمسال اول سال تحصیلی ۹۸-۹۷ انجام شد و در نیمسال دوم به طور کامل بهره­‌برداری گردید. همچنین پروژه­‌های دیگری مانند احراز هویت مرکزی و پیشخوان در دست اقدام می­باشد.

برای توسعه و ارتقای زیرساخت برای پژوهش­‌های علمی در سال ۱۳۹۷ راه‌­اندازی مرکز محاسبات سریع و ابری دانشگاه در دستورکار قرار گرفت. یک فاز این پروژه انجام شد و امید می­‌رود تا پایان سال به طور کامل خوشه محاسباتی دانشگاه که برای امور پژوهشی در رشته‌­های علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و ... ضروری است، راه­‌اندازی و عملیاتی گردد. در سال ۱۳۹۷ مطالعه و طراحی مرکزداده جدید دانشگاه در دستور کار قرار گرفته است که مراحل آن در حال انجام است.

 

مدیران فناوری اطلاعات

۱۳۷۵-13۸۱ دکتر میرحسین دزفولیان

۱۳۸۱-13۸۲ دکتر حسن ختن‌لو

۱۳۸۲-13۸۷ دکتر علی دیهیمی

۱۳۸۷-13۹۳ دکتر حسن ختن‌لو

۱۳۹۳-13۹۵ دکتر یونس سیفی

۱۳۹۵-13۹۶ دکتر مرتضی یوسف‌صنعتی

1396-1400  دکتر مهدی سخایی‌نیا